گزارشی از بازار خرید و فروش پایان نامه
منبع: زیگزاگ
یک روز نزدیک های ظهر - تهران - خیابان انقلاب؛
پایان نامه دانشجویی کجا می فروشند؟
آقایی که فریاد می زند همه رقم کتاب داخل پاساژ، می گوید: «چهار تا مغازه اون ورتر، داخل بازار... برو زیرزمین ته راهرو.»
ته راهرو مغازه ای کوچک است که پسری جوان پشت کامپیوتر نشسته و دختری بالای سرش ایستاده.
دختر می گوید: «الان این تحقیق دیگه آماده است؟ پس یه عنوان قشنگ هم دارید براش بزنید؟ یه متن تشکر هم می خوام، دارید؟ از این تشکرهای دهن پرکن.»
پسر سری تکان می دهد و یک صفحه عناوین و متنی تشکرآمیز جلوی روی دختر باز می کند.
پسر می گوید: «فقط باید جای اسم ها عوض بشه. اسم های خودت چیه؟»
پایان نامه ها و پروژه های دانشجویی، فرصت تحقیق و پژوهش برای دانشجو و ارزیابی دانش و مهارت های او توسط استاد است. فرصتی که تبدیل به یک فعالیت اقتصادی و کسب درآمد برای گروهی شده و بازار خرید و فروش پایان نامه را ایجاد کرده است.
عناوین مختلف تبلیغاتی تهیه، تنظیم و فروش پایان نامه که گستره آن از دیوارهای اطراف دانشگاه ها تا سایت های اینترنتی است، نشان می دهد که این بازار اقتصادی باید داغ باشد و مشتریان فراوانی نیز داشته باشد.
در برخی از تبلیغات تاکید شده که در چه رشته ها و عناوینی تحقیق آماده دارند. این تحقیقات معمولاً قیمتشان مشخص است و از ۵۰ هزار تومان شروع می شود؛ اما شما تنها مشتری آن نیستید.
آقای «یگانه»، ۲۳ ساله، ۶ ماه است که در حال تهیه پایان نامه در مقطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد است. سال دوم برنامه نویسی است و آمادگی نوشتن پایان نامه در هر رشته ای را دارد.
او می گوید: «در این کار باید جستجو در اینترنت را بدانی. خیلی از دانشجوها این کار را بلد نیستند یا وقت ندارند. فقط موضوع و سرفصل ها را تعیین می کنند. البته کارهای آماده هم در آرشیو داریم که راحت تر و ارزان تر هم هستند.»
یگانه می گوید: «بعد از انجام هر تحقیق، یک کپی به مشتری می دهیم و یکی برای خودمان در آرشیو نگه می داریم. انجام هر کار، زمانی سودآور است که بتوان آن را "n" بار فروخت.»
از آن جایی که او کاری با تحقیقات کتابخانه ای یا ترجمه ندارد، هر کار، سه روز تا یک هفته وقتش را می گیرد. میانگین قیمت پایان نامه های او، ۸۰ هزار تومان است.
همه پایان نامه های فروشی به این صورت تهیه نمی شوند. گاهی دانشجویانی که برای مطالعه به کتابخانه می روند، کمک حال این گروه می شوند و با کپی گرفتن از آن ها، نسخه کاملی را برای فروش در اختیار فروشندگان قرار می دهند.
آقای «جلالی»، خود را فقط واسطه گری معرفی می کند که مشتریان را به مدیران فروش پروژه معرفی می کند و حق کمیسیون می گیرد (میزان کمیسیون را نمی گوید چون جزو اسرار کاری اش است). آنان محدودیتی در رشته و مقطع تحصیلی ندارند وحق الزحمه شان صفحه ای ۷۰۰ تومان است.
جلالی می گوید: «ما دو جور کار داریم. یک سری پایان نامه که از دانشگاه ها جمع کرده ایم. بعضی ها کپی همین را قبول دارند؛ اما بعضی می خواهند اعداد و ارقام تغییر کند. در این شرایط اعضای تیم ما که متشکل از تعدادی دانشجو است، با اعداد و جامعه آماری جدید، کار را تغییر می دهند. این کار دو تا سه ماه طول می کشد.»
آقای جلالی بیشترین دفعاتی که یک پایان نامه را فروخته، ۵ بار بوده است. او می گوید: «بعضی دو تا پایان نامه می خرند و بعد در هم تلفیق کرده و یک پایان نامه جدید می سازند.»
نرگس خانم، پای ثابت خرید تحقیق است. «اگر قرار باشه برای هر تحقیق بشینیم و کار کنیم که از همه زندگی می افتیم. تازه یک گروه دیگه هم باید نون بخورند یا نه؟»
آقایی که بیش از ۳۵ سال سن دارد و کت و شلواری به تن کرده هم یکی دیگر از مشتریان تحقیق است. او تحقیق و پژوهش را امری بسیار پسندیده می داند و خرید پروژه را غیراخلاقی؛ اما خودش هم به دنبال چند تحقیق است.
«چاره چیه؟ وقت ندارم کلاس هام رو برم. درس ها رو هم نمی تونم بخونم. یه مدرکی می خوام برای بالا رفتن گروه کاری و حقوقم.»
یک استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی دانشگاه که دوست ندارد نامی از او در گزارش برده شود سه عامل را در گسترش و توسعه بازار فروش تحقیقات موثر می داند.
او می گوید: «دانشجویان انگیزه واقعی برای تحصیل ندارند و تنها گرفتن نمره و مدرک برایشان مهم است. در سوی دیگر، اساتید نیز چندان دل به آموزش دانشجویان نمی دهند و دانشجوی سال آخر یا در مقطع کارشناسی ارشد هنوز با مفهوم تحقیق و روش های آن ناآشنا است. این اساتید حتی تحقیقات و پایان نامه های دانشجویان را نمی خوانند.»
او ادامه می دهد: «نبود بانک منسجم اطلاعات و تحقیقات در ایران از دیگر مشکلات است. مرکز مدارک علمی ایران، مجموعه ای است که باید یک جلد پایان نامه های مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به آن جا سپرده شده و عنوانش نیز ثبت شود. افرادی که به این مرکز می روند، می توانند با نشان دادن کارت دانشجویی خود از پایان نامه ها کپی تهیه کنند که هر برگ آن را ۷۰ تومان به دلالان می فروشند و آنان نیز ۳۰ تا ۵۰ هزار تومان به دانشجویان می فروشند.»
او سیستم موجود را کمک به مرگ تحقیق و تولید علم می داند. «نهادهای قانون گذار، اساتید و... هیچ یک نسبت به تبلیغات گسترده ای که در سایت ها و خیابان ها برای این کار غیراخلاقی می شود، معترض و ناراضی نبوده و همه گویا از شرایط موجود رضایت دارند.»
البته یکی از مسوولان «وزارت علوم» رسماً اعلام کرده که هیچ وظیفه ای برای نظارت و برخورد با این فروشندگان برعهده آن وزارت نیست.
«بختیاری نژاد»، مدیر کل امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در آذرماه امسال با تایید وجود چنین تقلب هایی در کشور، تعداد آن را بسیار ناچیز دانسته و اعلام کرده است که «آیین نامه ثبت و ساماندهی پایان
نامه های ارشد و دکتری» بزودی تدوین و به دانشگاه ها ابلاغ خواهد شد.
او البته تاکید هم کرده که اساتید راهنما باید هوشیارانه تر عمل کنند و عناوین تکراری پایان نامه ها را نپذیرند و با فرد خاطی برخورد کنند. و دانشگاه ها نیز با مشاهده چنین تخلفاتی در کمیته های انضباطی، به تنبیه استاد راهنما و دانشجوی خاطی بپردازند.
پایان نامه
در بازار «خیابان انقلاب» و در مغازه کوچک انتهای راهرو که به اندازه دو دستگاه کپی و یک کامپیوتر جای دارد، به محض ورود، دو جلد جزوه قرمز و آبی را به همراه تک صندلی مغازه در اختیار مشتری می گذارند. این جزوات حاوی عناوین پایان نامه ها و تحقیقات پایان ترم، مقطع تحصیلی، تعداد صفحات و قیمت تحقیق است. این جا تحقیقات برگی ۲۰۰ تومان است و ارزان ترین تحقیق هم مربوط به حضرت آدم، به قیمت چهار هزار تومان است.
البته هزینه های جلد و تایپ و طراحی صفحات اول، جداگانه محاسبه می شود. این آرشیو از تحقیقات و جزوات دانشجویانی تهیه شده که تحقیقات خود را برای کپی و صحافی به صحاف سپرده اند. اگر تحقیق مورد نظر در جزوه های قرمز و آبی پیدا نشد و سیستم جستجوی کامپیوتر هم کمی نکرد، صاحب مغازه ۲۳ ساله، مشتری اش را به طبقه بالا معرفی می کند. مجموعه پایان نامه های فروشی در خیابان ها در اختیار این دو مغازه است.
اما کار دانشجویان فنی و مهندسی برای تهیه پایان نامه کمی سخت تر است؛ چرا که بخش عملی و طراحی و ساخت پروژه را باید توسط یک گروه انجام بدهند و پایان نامه مکتوب و تحقیقاتی آن را نیز از فروشندگان پایان نامه خریداری کنند.
موسسات زیادی هستند که این کار را انجام می دهند؛ اما تنها در حد طراحی و اجرا و ساخت پروژه.
آقای «میرهادی»، تحصیلاتش در رشته الکترونیک است و این کار، شغل جانبی او است.
او می گوید: «دانشجویان ظرف سه یا چهار سال یا چیزی از معادلات و طراحی ها یاد نگرفته اند که ۸۰ درصد مراجعانمان این گونه اند و یا جرئت و جسارت طراحی ندارند. بعد از هر طراحی کل پروسه را توضیح می دهیم و سعی می کنیم دانشجو توان پاسخگویی به استاد را داشته باشد. گاهی هم چند جلسه کلاس تشکیل می دهیم تا متوجه شود که مراحل پروژه به چه ترتیب بوده است.»
قیمت انجام این کار بستگی به پیچیدگی و زمان بر بودن پروژه ها از ۲۵۰ هزار تا ۳ میلیون تومان متغییر است.
البته کسانی هم هستند که پایان نامه می نویسند آن هم یک ماهه؛ اما با قیمتی متفاوت. این تحقیقات چون سفارشی است، از ۷۰۰ هزار تومان برای لیسانس تا دو میلیون برای فوق لیسانس متغیر است. فروشنده قسم می خورد که تحقیقاتش واقعی بوده و چند دست نچرخیده است.
ولی همه دانشجویان این گونه تنبل و نا آشنا به تحقیق نیستند. هستند بسیاری که چنین روش هایی را دون شان دانشجویی خود می دانند و پایان نامه را فرصتی مناسب برای نمایش توانایی هایشان در تحقیق و ارائه تئوری و یا حتی اختراع یک ماشین یا وسیله می دانند.
نمونه آن، «امیر» است که مهندسی صنایع خوانده و پروژه دانشگاهی اش را نیز با صرف چندین ماه، به پایان رسانده است. «من به این پروژه خیلی حیثیتی نگاه می کردم. می خواستم کارم طوری باشه که اگر فردا روز خواستم جایی مشغول به کار بشم، پروژه ام در کارنامه ام باشه. این تحقیق اثبات توانمندی ام بود در رشته تحصیلی ام.»
اما بر عکس امیر، «علی» از روزی مهندس محیط زیست شد که پایان نامه اش را به قیمت ۵۰ هزار تومان خرید و نامش را بر روی جلد صحافی شده تحقیقش چاپ کرد. این اولین کار تحقیقاتی همه عمرش بود که مجبور به انجامش بود که آن را هم از بازار خرید و شد مهندس.
