برخی از رفتار ما در دانشگاهها رنگ و بوی «زرنگی» دارد. بسیاری زرنگی را نه تنها خصیصهی بدی نمیپندارند، بلکه آنرا مترادف با فرصت شناسی و یک ویژگی مثبت میدانند. بههمین دلیل برخی به ابعاد ِ تخلف گونهی پدیدهی زرنگی بیتوجهاند.
فقط در بعد پژوهش به موارد زیر که به کرات دیده شده توجه کنید:
۱- ارسال همزمان یک مقاله به چند کنفرانس و ژورنال برای افزایش شانس پذیرش و از دست ندادن فرصت، و
۲- ارسال یک مقالهی پذیرفته شده در یک کنفرانس به کنفرانس دیگر با تغییر جزیی
متاسفانه برخی نمیدانند که ارسال یک مقاله همزمان به دو یا چند کنفرانس یک عمل خلاف اخلاق حرفهای است. با اینکار ما در واقع برای عدهای داور کار بیهوده ایجاد میکنیم. اگر خود را جای داوری بگذارید که قرار است با صرف وقت مقالهای را داوری کند و بداند که به احتمال خوبی کار او بی ارزش خواهد بود، قطعا داوری را انجام نخواهید داد. ما در کنفرانسهای کامپیوتر با این که در فراخوان مفاله تاکید میکنیم که این کار ممنوع است باز هر سال شاهد ده ها مورد از این تخلف هستیم.
مورد دوم هم متاسفانه زیاد دیده شده است. همین دیروز ایمیلی دریافت کردم همراه با مدارکی که نشان میداد که یک استاد دانشگاه یک مقالهی پذیرفته شده در یک کنفرانس در آلمان را در سه کنفرانس دیگر در ژاپن، فنلاند و فرانسه چاپ کرده و سپس در دو ژورنال هم به چاپ رسانده است. به نظرم این دیگر آخر ِ زرنگی و تخلف است. البته این کار معمول است که یک مقاله منتشر شده در یک کنفرانس را بهبود بخشیده و در یک ژورنال هم چاپ کنیم. البته حتماً در مقالهی ژورنال به مقالهی کنفرانس باید ارجاع داده شود. اما این جوری اش را دیگر ندیده بودیم!
استاد مربوطه حتماً میداند که کار خلاف انجام میدهد اما به دانشجویان هم باید تذکر داد که این کار هم مانند تقلب ممنوع است.
هیات ممیزه و کمیتههای پژوهشی دانشکدهها و دانشگاهها هم باید این موارد را مهم تلقی کنند و به افراد متخلف تذکر داده و در صورت لزوم اقدامات تنبهی را انجام دهند. بهخصوص آنکه اکثر هزینهی این کارها را معاونتهای پژوهشی دانشگاهها میپردازند.
اگر این تخلفات را تحت عنوان «زرنگی» توجیه میکنیم بدانیم که شاخص اخلاق حرفهای در کشور ما بسیار پایین آمده است.